Πολλοί γονείς αναρωτιούνται εκτός από τα αναπτυξιακά ορόσημα, τί και πότε πρέπει κοινωνικά και συναισθηματικά να αποκτήσει ένα παιδί ανά ηλικία. Παρακάτω περιγράφονται αναλυτικά τα στάδια αυτά
Βρεφική ηλικία
Ορόσημα 0-1 μηνός:
- Ενδογενή χαμόγελα: χαμόγελα που προκύπτουν περισσότερο ως αποτέλεσμα εσωτερικών διακυμάνσεων και μυϊκών συσπάσεων, παρά ως ανταπόκριση στα εξωτερικά ερεθίσματα των φροντιστών
- Έντονο κλάμα ως ένδειξη ύπαρξης κάποιας ανάγκης π.χ. πείνα, πόνος, ύπνος, κ.λπ.
Ορόσημα 1-2 μηνών:
- Χαμόγελα ως ανταπόκριση σε ήπια διεγερτικά ερεθίσματα φροντιστών π.χ. όταν του μιλάνε με ήρεμο τρόπο ή όταν το χαϊδεύουν απαλά
- 1μιση με 2 μήνες: αρκετά πιο έντονο κλάμα ως ένδειξη ύπαρξης κάποιας ανάγκης
Ορόσημα 2-3 μηνών:
- Ανάπτυξη κοινωνικού χαμόγελου: το χαμόγελο, πλέον, γίνεται κοινωνικό και σκόπιμο, ως ένδειξη ανταπόκρισης στα ερεθίσματα των φροντιστών
- Από την ηλικία 3 μηνών και έπειτα μειώνεται η ένταση του κλάματος
- Ευχαριστιέται το παιχνίδι και εκφράζει τη δυσαρέσκειά του όταν τελειώνει
- Εκφράζεται περισσότερο με το πρόσωπο
- Μιμείται κάποιες κινήσεις και εκφράσεις του προσώπου
Ορόσημα 4-7 μηνών:
- Χαμογελάει αυθόρμητα σε φροντιστές και άλλους ανθρώπους
- Γύρω στους 6 με 7 μήνες: προτίμηση για φροντιστές και ενδείξεις ανησυχίας με αγνώστους
- Ευχαριστιέται το παιχνίδι και εκφράζει τη δυσαρέσκειά του όταν τελειώνει
- Ενδιαφέρεται για τον καθρέφτη (επιθυμία να κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη)
Ορόσημα 7-12 μηνών:
- Γύρω στους 7 με 9 μήνες: αρχίζει να αναπτύσσεται ο δεσμός μεταξύ του βρέφους και των φροντιστών του
- Κατά το διάστημα αυτό (6 με 8 μηνών), αρχίζει να εκδηλώνεται το άγχος αποχωρισμού, το οποίο μπορεί να εκτείνεται έως 18-24 μηνών, ακόμα και ως τα 4 έτη
- Η επικοινωνία με τους φροντιστές αρχίζει να εκτείνεται πέρα από την μεταξύ τους αλληλεπίδραση: κοιτάει το φροντιστή, όσον αφορά το πώς πρέπει να νιώσει ή να δράσει μπροστά σε άγνωστες καταστάσεις ή αντικείμενα (ανάλογα με αντίδραση φροντιστή)
Ορόσημα 1-2 ετών:
- Προκλητική συμπεριφορά
- Γύρω στα 2 έτη: ενδιαφέρεται για παιχνίδι με παιδιά της ηλικίας του και το ευχαριστιέται, ωστόσο, παίζει παράλληλα, αλλά χωρίς ουσιαστική αλληλεπίδραση
- Μιμείται συμπεριφορές ενηλίκων και άλλων παιδιών
- Ανάπτυξη αίσθησης ανεξαρτησίας (αρχίζει να έχει την ανάγκη για ανεξαρτησία, να ανακαλύπτει το περιβάλλον γύρω του)
- Γύρω στους 18 με 24 μήνες: αρχίζει να αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ξεχωριστό πρόσωπο από τους φροντιστές (0-2 ετών, εμφάνιση αίσθησης εαυτού)
- 1ο στάδιο:Eμπιστοσύνη έναντι Δυσπιστίας, κατά το πρώτο έτος ζωής (μαθαίνει να εμπιστεύεται ή όχι τους άλλους, ανάλογα με την ανταπόκριση των φροντιστών στις ανάγκες του)
- 2οστάδιο:Αυτονομία έναντι Αμφιβολίας, κατά το δεύτερο έτος ζωής(μαθαίνει να ασκεί τη βούλησή του και να είναι αυτόνομο ή να αμφιβάλει για το αν μπορεί να καταφέρει πράγματα μόνο του).
Πρώτη παιδική ηλικία
Ορόσημα 3-6 ετών:
- Από τα 4 και μετά: αναγνώριση συναισθημάτων στον εαυτό του, αναγνώριση συναισθημάτων στους άλλους (ενσυναίσθηση) και κατάκτηση των βασικών εννοιών της θεωρίας του νου (τι σκέφτονται, τι αισθάνονται οι άλλοι)
- Αυξημένη ικανότητα ρύθμισης σκέψης, συναισθήματος και δράσης
- Ανάπτυξη ηθικών εννοιών (τι είναι ‘καλό’ και ‘κακό’)και ρύθμιση συμπεριφοράς, με βάση εξωτερικές συνέπειες και κρίσεις των φροντιστών του, παρά με βάση τα κίνητρα και τις προθέσεις του
- Ανάπτυξη της ταυτότητας του ρόλου του φύλου και της προσωπικής ταυτότητας (αίσθηση για τα προσωπικά χαρακτηριστικά)
- Διαχωρισμός παιχνιδιού κατά φύλο
- Γύρω στα 4 με 6: αναμένεται να συνεργάζεται με ενήλικες και άλλα παιδιά
- 3ο στάδιο: Πρωτοβουλία (αυξανόμενη αυτονομία και εκκίνηση νέων δραστηριοτήτων) έναντι Ενοχής (εάν δεν του επιτραπεί να ακολουθήσει τις πρωτοβουλίες του).
Μέση παιδική ηλικία
Ορόσημα 6-12 ετών:
- Αναγνώριση πιο σύνθετων συναισθημάτων και κοινωνικών καταστάσεων
- Αυξημένη ικανότητα ρύθμισης σκέψης, συναισθήματος και δράσης
- Η κρίση για ηθικές έννοιες και η συμπεριφορά, ρυθμίζονται περισσότερο από προσωπικά κριτήρια στα πλαίσια των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων (επίδραση από συνομιλήκους)
- Συνέχιση ανάπτυξης προσωπικής ταυτότητας (αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται για τα προσωπικά του χαρακτηριστικά)
- Παιχνίδι με κανόνες
- Αυξάνεται η ικανότητα διαμόρφωσης και διατήρησης φιλίας, λύσης προβλήματος και αντιμετώπισης διαπροσωπικών συγκρούσεων
- 4Ο στάδιο: Φιλοπονία (νιώθει ικανό και αποτελεσματικό σε πράγματα που δίνουν αξία οι ενήλικες και οι συνομήλικοί του) έναντι Κατωτερότητας (νιώθει μη ικανό).
Διαβάστε επίσης ¨Τα αναπτυξιακά ορόσημα¨
Συμβουλευτείτε έναν ειδικό σε περίπτωση που κάτι σας έχει ανησυχήσει στην ανάπτυξη του παιδιού σας.