Ο ρόλος του παιχνιδιού ρόλων δεν είναι απλώς η ψυχαγωγία. Είναι ένας ασφαλής, προβλέψιμος τρόπος για να εκφράζει το παιδί ιδέες, ανησυχίες και συναισθήματα, να δοκιμάζει εναλλακτικές λύσεις και να χτίζει λεξιλόγιο διαλόγου. Μέσα από έναν «φανταστικό» ρόλο, το παιδί παίρνει απόσταση από ό,τι ο δυσκολεύει και βρίσκει λύσεις που ίσως διστάζει να πει ως «ο εαυτός του», ενώ ο γονιός αποκτά μια γέφυρα για ουσιαστικές συζητήσεις χωρίς πίεση.

Πριν το παιχνίδι όσα αξίζει να θυμάστε

• Ακολουθώ τον ρυθμό του παιχνιδιού και ξεκινώ με σύντομα δεκάλεπτα. Αν δω ότι κρατά ενδιαφέρον, παρατείνω λίγο τη διάρκεια χωρίς πίεση.
• Επαναλαμβάνω ήρεμα αυτό που εννοεί το παιδί με πιο καθαρή διατύπωση και αφήνω την ιστορία να κυλήσει.
• Χρησιμοποιώ ανοιχτές ερωτήσεις που δεν απατώνται με «ναι» ή «όχι» και αφήνουν χώρο για εξήγηση.
• Παίζω με το «ναι, και…» αντί για «ναι, αλλά». Αποδέχομαι την ιδέα του παιδιού και προσθέτω ένα μικρό βήμα που κρατά ζωντανή τη ροή.
• Βάζω πλαίσιο ασφαλείας. Συμφωνούμε από την αρχή τι δεν παίζουμε, πότε κάνουμε παύση και ποια λέξη-σήμα θα χρησιμοποιήσουμε αν κάτι μας δυσκολέψει.

10 παιχνίδια ρόλων που ξεκλειδώνουν τον διάλογο

1.Το μαγαζάκι των συναισθημάτων (+Δωρεάν Εκτυπώσιμο)

Πώς παίζεται: Στήστε ένα «μαγαζί» όπου πουλιούνται «αντικείμενα-συναισθήματα» όπως θάρρος, υπονομή, χαρά. Ο ένας είναι πελάτης, ο άλλος πωλητής που ρωτά τι χρειάζεται ο πελάτης για μια κατάσταση της ημέρας του.

Τι καλλιεργεί: λεξιλόγιο συναισθημάτων, αναγνώριση αναγκών, ζητάω βοήθεια.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Ποια στιγμή της ημέρας χρειάστηκε θάρρος και πόσο;», «Αν αγόραζες χαρά, πώς θα τη χρησιμοποιούσες στο σχολείο;».

Εκτυπώσιμο υλικό με κάρτες συναισθημάτων που θα βοηθήσει το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του και να μπορεί να τα «αγοράζει» κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού.

2.Το ιατρείο του δράκου

Πώς παίζεται: Λούτρινα «έρχονται» στο ιατρείο με μικρά προβλήματα της ημέρας τους. Ο γιατρός ρωτά, ακούει, προτείνει «συνταγές» όπως δύο αγκαλιές ή ένα διάλειμμα.

Τι καλλιεργεί: περιγραφή δυσκολίας, ακρόαση, ρύθμιση συναισθήματος.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Πότε πονάει πιο πολύ η κοιλίτσα της λύπης;», «Τι σε βοηθά να «αναρρώνεις» πιο γρήγορα;»

3.Εξυπηρέτηση πελατών για μικρά προβλήματα

Πώς παίζεται: Στήνετε «τηλεφωνικό κέντρο» όπου ο πελάτης αναφέρει ένα πρόβλημα της ημέρας και ο πράκτορας προτείνει λύσεις.

Τι καλλιεργεί: «μήνυμα εγώ», επίλυση συγκρούσεων, ιδέες για επανόρθωση.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Όταν συνέβη αυτό, ένιωσα…», «Χρειάζομαι να.. την επόμενη φορά.»

4.Η μεγάλη συνέντευξη

Πώς παίζεται: Ο γονιός δημοσιογράφος παίρνει συνέντευξη από το παιδί-ειδικό για μια στιγμή της ημέρας του.

Τι καλλιεργεί: αφήγηση γεγονότων, αίτια-αποτέλεσμα, οπτική γωνία.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Αν έδινες έναν τίτλο στη μέρα σου, ποιος θα ήταν και γιατί;», «Αν το ξανάκανες, τι θα άλλαζες;»

5.Το τηλεφωνικό παιχνίδι

Πώς παίζεται: Μιλάτε «στο τηλέφωνο» χωρίς να βλέπεστε, με σειρά στο λόγο και μικρές παύσεις.

Τι καλλιεργεί: αναμονή σειράς, σαφήνεια, ενεργητική ακρόαση.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Θέλεις να μου πεις περισσότερα;», «Σωστα κατάλαβα πως…;»

6.Διαπραγμάτευση στην παιδική χαρά

Πώς παίζεται: Παίζετε σκηνές όπου δύο παιδιά θέλουν το ίδιο παιχνίδι και βρίσκουν λύση.

Τι καλλιεργεί: διαπραγμάτευση, εναλλακτικές, όρια.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Μια λύση που να ταιριάζει και στους δυο μας θα ήταν…;», «Θέλεις να βρούμε ένα ισοδύναμο παιχνίδι για τον έναν μέχρι να αλλάξετε;»

7.Η ομάδα αποστολής «Αν κάτι πάει στραβά»

Πώς παίζεται: Δημιουργείτε αποστολές με μικρές αναποδιές της καθημερινότητας και σχεδιάζετε βήματα αντιμετώπισης.

Τι καλλιεργεί: σχεδιασμός, επίλυση προβλήματος.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Ποιο είναι το πρώτο βήμα;», «Τι σχέδιο Β θα έχουμε;»

8.Ο μάγειρας και ο βοηθός

Πώς παίζεται: Εκτελείται «συνταγές» με απλές οδηγίες και αλλαγές ρόλων μάγειρα-βοηθού.

Τι καλλιεργεί: ακολουθία, σαφείς οδηγίες, συνεργασία.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Δώσε μου μια οδηγία τη φορά», «Πρόσθεσε…»

9.Θέατρο σκιών συναισθημάτων

Πώς παίζεται: Με φακό και φιγούρες, στήνετε μικρές σκηνές όπου οι σκιές «λένε» αυτά που δυσκολευόμαστε να πούμε.

Τι καλλιεργεί: έμμεση έκφραση, μεταφορά, λεξιόγιο συναισθημάτων.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Τι θα έλεγε η Σκιά της Θλίψης;», «Πώς θα την παρηγορούσε η Σκιά της Ελπίδας;»

10.Η μηχανή της συγγνώμης

Πώς παίζεται: Μια «μηχανή» παράγει τρεις επιλογές επανόρθωσης όταν έχει γίνει ζημιά. Διαλέγετε και δοκιμάζετε.

Τι καλλιεργεί: αναγνώριση ευθύνης, αποκατάσταση σχέσης, ενσυναίσθηση.

Φράσεις-Παραδείγματα: «Θέλω να διορθώσω αυτό που έγινε», «Τι θα σε βοηθούσε να νιώσεις καλύτερα;»

Γιατί αξίζει να το κρατήσετε ως ρουτίνα

Το παιχνίδι ρόλων δημιουργεί κοινή γλώσσα μέσα στην οικογένεια και δίνει στο παιδί την εμπειρία ότι ακούγεται χωρίς να κρίνεται. Όταν το κάνουμε αυτό συστηματικά, τα παιδιά αρχίζουν να μεταφέρουν μόνα τους φράσεις και λύσεις από τη «σκηνή» στην καθημερινότητα, γεγονός που μειώνει τις εντάσεις και αυξάνει τη συνεργασία και τον διάλογο.

Διαβάστε επίσης

STEM Παιχνίδια: Πώς να ενισχύσετε τη λογική σκέψη του παιδιού σας

Παιχνίδια που ενισχύουν τη δημιουργικότητα των παιδιών

8 τρόποι να κάνετε τη μάθηση παιχνίδι στο σπίτι

Image by freepik