Συχνά γονείς με ρωτάνε, « τι είναι η Λογοθεραπεία;», « τι είναι η Έργοθεραπεία;»« μήπως χρειάζεται να ξεκινήσουμε;», « ποτέ καταλαβαίνω πως το παιδί μου χρειάζεται να αξιολογηθεί από ειδικό;». Αρχικά, θα πρέπει να σημειώσουμε πως κάθε παιδί είναι μοναδικό, το ίδιο και η ανάπτυξή του. Υπάρχουν ωστόσο κάποια στάδια-ορόσημα στην ανάπτυξη του παιδιού τα οποία είναι και ο οδηγός μας για να δούμε ποια παιδιά χρειάζονται να ενταχθούν σε πρόγραμμα παρέμβασης. Τι είναι φυσιολογικό να συμβαίνει λοιπόν και τι όχι; Παρακάτω θα βρείτε ανά ηλικία τα στάδια ανάπτυξης της ομιλίας καθώς και της κινητικής και συναισθηματικής ανάπτυξης. Η παρακάτω λίστα παρουσιάζει το πώς και πότε τα παιδιά εμφανίζουν και μαθαίνουν συγκεκριμένες δεξιότητες. Καθώς διαβάζετε τη λίστα, να έχετε υπόψη σας ότι κάθε παιδί διαφέρει αρκετά στο πώς και πότε θα αναπτύξει αυτές τις ικανότητες.

Ορόσημα 0-6 μηνών

Ορόσημα ομιλίας:

• Το μωρό σας αντιδρά στους ήχους, κοιτάει ή στρέφει το κεφάλι του προς την πηγή τους
• Παράγει ήχους
• Μιμείται ήχους
• Χρησιμοποιεί ήχους ή χειρονομίες για να υποδείξει ανάγκες
• Χρησιμοποιεί διαφορετικό κλάμα για να εκφράσει διαφορετικές ανάγκες
• Χαμογελάει όταν του μιλάνε
• « Βαβίζει» με επαναλαμβανόμενες συλλαβές, « μπαμπαμπα» « ντανταντα» ή « μαμαμα»
• Ποικίλει σε ύψος και ένταση η φωνή του

Αναζητήστε βοήθεια αν:

• Το μωρό σας, στην προσπάθεια του να επικοινωνήσει, δεν κάνει βλεμματική επαφή
• Δεν ανταποκρίνεται στα χαμόγελα

Ορόσημα έως 1 έτους

Ορόσημα κίνησης:

• Κάθεται και μένει σε καθιστή θέση χωρίς βοήθεια
• Σέρνεται μπρούμυτα προς τα εμπρός τραβώντας με τα χέρια και σπρώχνοντας με τα πόδια
• Παίρνει στάση μπουσουλήματος
• Σέρνεται στα χέρια και τα γόνατα
• Πηγαίνει από καθιστή θέση σε στάση μπουσουλήματος
• Προσπαθεί να σταθεί όρθιο
• Χτυπάει παλαμάκια
• Περπατά κρατώντας έπιπλα
• Κάνει 2-3 βήματα όρθιο μέχρι να πέσει

Ορόσημα Λόγου και Ομιλίας:

• Δίνει όλο και μεγαλύτερη προσοχή στην ομιλία
• Καταλαβαίνει απλές οδηγίες
• Απαντά σε απλά λεκτικά αιτήματα
• Καταλαβαίνει το “ναι” και το “όχι”
• Ακούει και μιμείται περισσότερους ήχους
• Ακούει όταν του μιλάς
• Αρχίζει να μετατρέπει το μουρμούρισμα σε ακατάληπτη γλώσσα
• Παράγει μία ή περισσότερες λέξεις
• Λέει «Μπαμπά» και «μαμά»
• Χρησιμοποιεί επιφωνήματα όπως “οοο”
• Προσπαθεί να μιμηθεί λέξεις

Ορόσημα 1 έως 2 ετών:

Ορόσημα Λόγου και Ομιλίας:

• Ονομάζει οικεία αντικείμενα
• Προσπαθεί να μιμηθεί λέξεις
• Επαναλαμβάνει λέξεις που ακούει σε συνομιλίες
• Καταλαβαίνει απλές και σύνθετες οδηγίες
• Λέει το όνομά του
• Χρησιμοποιεί προτάσεις με 2-3 λέξεις

Ορόσημα κίνησης:

•  Περπατά ανεξάρτητα και όσο πλησιάζει τα 2 έτη τρέχει
• Σέρνει παιχνίδια ενώ περπατά
• Μεταφέρει ογκώδη παιχνίδια ή πολλά παιχνίδια ταυτόχρονα
• Μπορεί να σταθεί στις μύτες των ποδιών
• Κλωτσά μπάλα
• Σκαρφαλώνει και κατεβαίνει από τα έπιπλα χωρίς βοήθεια
• Ανεβαίνει και κατεβαίνει σκάλες κρατώντας την κουπαστή ή το χέρι σας
• Ρίχνει και πετάει την μπάλα

Ορόσημα λεπτής κινητικότητας:

•  Μουτζουρώνει
• Χτίζει πύργο με 4 κυβάκια
• Μπορεί να δείχνει προτίμηση σε κάποιο χέρι

Κοινωνικά και συναισθηματικά ορόσημα:

• Μιμείται συμπεριφορές ενηλίκων και άλλων παιδιών
• Αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως ξεχωριστό πρόσωπο από τους άλλους
• Χαίρεται όλο και περισσότερο την παρουσία των άλλων παιδιών
• Αυξανόμενη ανεξαρτησία
• Προκλητική συμπεριφορά
• Αυξημένο άγχος αποχωρισμού κοντά στους 18 μήνες, που σχεδόν εξαφανίζεται στους 24

Αναζητήστε βοήθεια αν:

• Το λεξιλόγιό του, εκτός από «μαμά» και «μπαμπά» , διαθέτει ελάχιστες λέξεις
• Η ομιλία του είναι δυσκατάληπτη
• Δεν συνδυάζει 2 λέξεις για να σχηματίσει σύντομες φράσεις και προτάσεις

Ορόσημα έως  3 ετών:

Ορόσημα Λόγου και Ομιλίας:

• Ο λόγος είναι καταληπτός 50-75%
• Δείχνει τις εικόνες στο βιβλίο ονομάζοντάς τις
• Αναγνωρίζει διάφορα μέρη του σώματος
• Καταλαβαίνει την λειτουργία των αντικειμένων
• Καταλαβαίνει απλές ιστορίες
• Κάνει ερωτήσεις
• Χρησιμοποιεί 4 με 5 λέξεις στις προτάσεις, με Υποκείμενο-Ρήμα-Αντικείμενο
• Χρησιμοποιεί πληθυντικό και προθέσεις

Αναζητήστε βοήθεια αν:

• Η ομιλία του παραμένει δυσκατάληπτη
• Χρησιμοποιεί μόνο λίγα ρήματα ή/ και καθόλου άρθρα ή επίθετα
• Δεν  χρησιμοποιεί πληθυντικό
• Δεν κάνει απλές προτάσεις

Ορόσημα κίνησης:

• Πηδά και στέκεται στο ένα πόδι για 5 δευτερόλεπτα
• Ανεβοκατεβαίνει σκάλες χωρίς υποστήριξη
• Βαδίζει μπροστά και πίσω με ευελιξία
• Τρέχει χωρίς να πέφτει
• Κλωτσάει μπάλα χωρίς να πέφτει

Ορόσημα λεπτής κινητικότητας:

• Αρχίζει να ξεβιδώνει καπάκι
• Ανοίγει πόρτες γυρίζει πόμολα
• Κρατάει το μολύβι με διπολική λαβή
• Χρησιμοποιεί ψαλίδι
• Φτiάχνει puzzle με 4-5 κομμάτια

Ορόσημα έως 4  ετών

Ορόσημα Λόγου και Ομιλίας:

• Η ομιλία του παιδιού σας πλησιάζει περισσότερο αυτή των ενηλίκων όσον αφορά τη γραμματική και το συντακτικό
• Κατανοεί τις έννοιες των αριθμών έως το 3
• Αναγνωρίζει 1 έως 3 χρώματα
• Καταλαβαίνει τους αριθμούς μέχρι το 3
• Αναγνωρίζει μέχρι 3 βασικά χρώματα
• Χρησιμοποιεί σύνθετες προτάσεις 4 -8 λέξεις
• Σωστή χρήση γραμματικής
• Ακούει μια ιστορία και απαντά σε ερωτήσεις
• Περιγράφει την μέρα του στο σχολείο
• Αναμεταδίδει ακριβώς μια ιστορία
• Δίνει σύνθετες απαντήσεις
• Γνωρίζει την χρήση αντικειμένων
• Καταλαβαίνει τις έννοιες του χώρου

Ορόσημα κίνησης:

• Πηδά και στέκεται στο ένα πόδι για 5 δευτερόλεπτα
• Ζωγραφίζει κύκλους, τρίγωνα, σταυρό και τετράγωνα
• Αναπηδάει επιτόπου
• Ζωγραφίζει ένα πρόσωπο με 2-4 μέρη (κεφάλι, χέρια, πόδια), αντικείμενα και σπίτια
• Αρχίζει η τριποδική λαβή
• Φτιάχνει απλά puzzle
• Χτίζει πύργο με 9-10 κομμάτια

Αναζητήστε βοήθεια αν:

• Δυσκολεύεται να αρχίσει μια πρόταση ή αν επαναλαμβάνει συλλαβές ή λέξεις
• Χρησιμοποιεί μικρές και όχι σωστά οργανωμένες προτάσεις
• Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή
• Δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα

Ορόσημα 4-5 ετών:

Ορόσημα Λόγου και Ομιλίας:

• Κατονομάζει 1-3 χρώματα
• Κατανοεί την έννοια της μέτρησης και των αριθμών
• Μετράει ως το 10 μηχανικά
• Αρχίζει να έχει μια σαφέστερη αίσθηση του χρόνου
• Ακολουθεί εντολές με τρία μέρη Ορόσημα Λόγου και ομιλίας
• Κατανοεί τις έννοιες «ίδιο» και «διαφορετικό»
• Παράγει σύμφωνα με ακρίβεια 90%
• Έχει κατακτήσει βασικούς κανόνες της γραμματικής
• Μιλάει με προτάσεις που αποτελούνται από πέντε λέξεις
• Μιλάει με αρκετή σαφήνεια και μπορούν να το κατανοήσουν οι ξένοι
• Εξιστορεί μέρος μιας ιστορίας
• Απαντά σε σύνθετες ερωτήσεις που αποτελούνται από 2 μέρη

Ορόσημα κίνησης:

• Στέκεται στο ένα πόδι μέχρι πέντε δευτερόλεπτα
• Πηδά και κάνει κουτσό
• Κάνει κούνια και σκαρφαλώνει

Ορόσημα λεπτής κινητικότητας:

• Αντιγράφει σχήματα και γράμματα
• Γράφει μερικά γράμματα
• Ντύνεται και ξεντύνεται χωρίς βοήθεια
• Χρησιμοποιεί πιρούνι, κουτάλι
• Συνήθως ασχολείται με την φροντίδα του (χτένισμα, πλύσιμο χεριών κ.λπ.)

Αναζητώ βοήθεια όταν:

• Δεν μιλάει με σαφήνεια και δεν μπορούν να το κατανοήσουν οι ξένοι
• Δεν μπορεί να ρίξει μια μπάλα πάνω από το κεφάλι
• Ακόμα δεν προσκολλάται και δεν κλαίει κάθε φορά που οι γονείς του το αφήνουν
• Δεν μπορεί να πιάσει ένα αντικείμενο (μεγέθους κραγιόν) μεταξύ του αντίχειρα και των δακτύλων
• Δεν μπορεί να φτιάξει πύργο με τέσσερα τουβλάκια
• Αγνοεί τα άλλα παιδιά
• Δεν ανταποκρίνεται στους ανθρώπους έξω από την οικογένεια
• Δεν συμμετέχει σε παιχνίδια φαντασίας
• Αντιστέκεται στο ντύσιμο, τον ύπνο, τη χρήση της τουαλέτας
• Δεν χρησιμοποιεί τα “εγώ” και “εσύ” κατάλληλα

Ορόσημα ηλικίας 5-6 ετών

• Μιλάει καθαρά
• Γνωρίζει και ονομάζει 6 χρώματα
• Ονομάζει 3 σχήματα
• Αυξάνει συνεχώς το λεξιλόγιο του
• Συμμετέχει σε διαλόγους
• Μετράει αυτοματοποιημένα μέχρι το 30
• Συμμετέχει σε ομαδικά παιχνίδια και ακολουθεί τις οδηγίες
• Εκτελεί σύνθετες εντολές με 3 μέρη
• Ονομάζει τις μέρες της εβδομάδας
• Χρησιμοποιεί κλίσεις και χρόνους ρημάτων (αόριστος, μέλλοντας)
• Γραμματικά πλήρης πρόταση
• Επικοινωνεί εύκολα με ενήλικες